رشد بورس در ایران علیرغم افزایش قیمتها (تورم بالا) میتواند به دلایل متعددی اتفاق بیفتد که در نگاه اول متناقض به نظر میرسند. در ادامه، مهمترین عوامل این پدیده را بررسی میکنیم:
### **۱. پولهای سرگردان و فرار از داراییهای نقدی**
- در شرایط تورمی، ارزش پول ملی کاهش مییابد و مردم به دنبال تبدیل ریال به داراییهایی هستند که در برابر تورم مقاومت کنند (مثل سهام، طلا، مسکن و ارز).
- بورس به عنوان یک بازار جذاب برای **پوشش تورم** مورد توجه قرار میگیرد، حتی اگر وضعیت بنیادی شرکتها چندان مطلوب نباشد.
### **۲. افزایش قیمت داراییهای شرکتها**
- بسیاری از شرکتهای بورسی دارای داراییهای فیزیکی (زمین، ساختمان، ماشینآلات، مواد اولیه و کالاهای انبار شده) هستند.
- با افزایش تورم، ارزش این داراییها در ترازنامه بالا میرود و این موضوع میتواند قیمت سهام را افزایش دهد، حتی اگر سودآوری شرکت بهبود نیافته باشد.
### **۳. سیاستهای حمایتی دولت و بانک مرکزی**
- گاهی دولت یا بانک مرکزی با تزریق نقدینگی به بازار سرمایه (مثلاً از طریق صندوقهای توسعهای یا کاهش نرخ بهره بانکی) سعی در رونق بخشیدن به بورس دارد.
- همچنین، محدودیتهای اعمال شده بر بازارهای موازی (مثل ارز و سکه) میتواند سرمایهها را به سمت بورس هدایت کند.
### **۴. انتظارات تورمی و سفتهبازی**
- وقتی سرمایهگذاران پیشبینی میکنند که تورم ادامه خواهد داشت، ممکن است به امید افزایش بیشتر قیمت سهام، وارد بورس شوند (حتی اگر شرایط اقتصادی بهبود نیافته باشد).
- این رفتار **سفتهبازانه** میتواند باعث رشد کوتاهمدت بورس شود، بدون آنکه پشتوانه بنیادی قوی وجود داشته باشد.
### **۵. بهبود نسبی درآمد برخی شرکتها**
- برخی صنایع (مثل پتروشیمی، فلزات اساسی و مواد معدنی) به دلیل افزایش قیمت جهانی کالاها یا کاهش ارزش ریال، درآمد دلاری بیشتری کسب میکنند.
- این موضوع میتواند به رشد موقت سهام این شرکتها منجر شود، حتی اگر اقتصاد کلان در وضعیت مطلوبی نباشد.
### **۶. کاهش جذابیت سایر بازارها**
- اگر بازارهای موازی مثل **مسکن** (به دلیل گرانی و نقدشوندگی پایین) یا **ارز و طلا** (به دلیل کنترلهای دولتی) جذابیت خود را از دست بدهند، سرمایهها به سمت بورس سرازیر میشوند.
### **نتیجهگیری: رشد بورس لزوماً به معنای بهبود اقتصاد نیست!**
- رشد شاخص بورس در ایران میتواند ناشی از **فرار از تورم**، **انتظارات سفتهبازانه** و **تزریق نقدینگی** باشد، نه لزوماً بهبود عملکرد واقعی شرکتها.
- در بسیاری از موارد، این رشد **کاذب** یا **موقت** است و با تغییر شرایط سیاسی یا اقتصادی، امکان اصلاح شدید قیمتها وجود دارد.
اگر قصد سرمایهگذاری دارید، حتماً به تحلیل بنیادی (وضعیت سودآوری شرکتها) و تحلیل تکنیکال (روند قیمتی) توجه کنید تا در دام حبابهای قیمتی نیفتید.