تنشهای آمریکا با کشورهایی مانند ایران را میتوان از دو منظر **قدرت** و **ضعف** تحلیل کرد، اما پاسخ قطعی وجود ندارد و ترکیبی از عوامل داخلی، منطقهای و بینالمللی در آن نقش دارند. در ادامه، این موضوع را از چند زاویه بررسی میکنیم:
### **۱. آیا تنشها ناشی از قدرت آمریکاست؟**
بله، تا حدی اینگونه است:
- **هژمونی دلار و نظام مالی:** آمریکا از سلطه دلار و سیستم سوئیفت برای اعمال تحریمها استفاده میکند. این ابزارها نشاندهنده قدرت اقتصادی و مالی آمریکا هستند.
- **برتری نظامی:** آمریکا بزرگترین بودجه نظامی جهان را دارد و از این قدرت برای فشار بر کشورهای مخالف (مانند ایران، روسیه یا کره شمالی) استفاده میکند.
- **کنترل نهادهای بینالمللی:** نفوذ آمریکا در سازمانهایی مانند سازمان ملل، ناتو و صندوق بینالمللی پول به آن اجازه میدهد تا سیاستهای خود را جهانی کند.
**اما مشکل اینجاست:**
اگر آمریکا واقعاً آنقدر مقتدر بود، نیازی به اعمال فشار دائمی بر ایران یا دیگران نداشت. قدرت مطلق معمولاً به زور متوسل نمیشود، بلکه از طریق جذب و اقناع عمل میکند (مثل آمریکا پس از جنگ جهانی دوم).
### **۲. آیا تنشها ناشی از ضعف آمریکاست؟**
تا حدی **بله**، زیرا:
- **افول نسبی قدرت آمریکا:** ظهور چین، مقاومت روسیه و استقلالطلبی کشورهایی مانند ایران نشان میدهد که هژمونی آمریکا مانند گذشته بیچالش نیست.
- **شکستهای نظامی:** هزینههای سنگین جنگهای عراق و افغانستان و خروج تحقیرآمیز از آنها، اعتبار آمریکا را کاهش داده است.
- **وابستگی به تحریمها:** آمریکا امروز بیش از هر زمان دیگری به تحریمها متکی است، زیرا گزینه نظامیِ کمهزینهای ندارد. این نشاندهنده محدودیتهای قدرت آن است.
**نتیجه:**
آمریکا هنوز قدرتمندترین کشور جهان است، اما **نه به اندازه گذشته**. بنابراین، به جای "تسلط کامل"، مجبور است از **زور، تحریم و فشار** برای حفظ موقعیت خود استفاده کند.
### **۳. چرا آمریکا با ایران درگیر است؟**
- **ایران به عنوان یک قدرت منطقهای مستقل:** ایران حاضر نیست در چارچوب طراحیشده آمریکا برای خاورمیانه (مانند همکاری با اسرائیل یا عربستان) عمل کند.
- **تهدید هژمونی دلار:** ایران تلاش میکند مبادلات غیردلاری (مثلاً با یوان یا رمزارزها) را گسترش دهد که برای سلطه مالی آمریکا خطرناک است.
- **جنگ نیابتی:** آمریکا نمیخواهد ایران به یک قطب مقاومت ضدآمریکایی در منطقه تبدیل شود، لذا با فشار سعی در تضعیف آن دارد.
### **جمعبندی نهایی:**
- **آمریکا هنوز قدرتمند است، اما نسبت به گذشته ضعفهایی دارد** و نمیتواند مانند دهه ۱۹۹۰ یکهتازی کند.
- **تنش با ایران نه فقط به خاطر قدرت آمریکا، بلکه به دلیل ترس از کاهش نفوذ آن** در خاورمیانه و نظام مالی جهانی است.
- **ایران و کشورهای مشابه، با مقاومت در برابر آمریکا، عملاً ضعف نسبی آن را آشکار میکنند.**
به عبارت دیگر، **آمریکا برای حفظ جایگاه خود مجبور به اعمال فشار است، اما این فشارها نشان میدهد که سیستم هژمونیک آن آسیبپذیر شده است**.